Aile Şirketlerinin Halka Arz Yoluyla Kıymetlenmesi
19 Ağustos 2024 10:06
Halka Arz, şirketlerin ölçülebilir ve satılabilir bir değere dönüşmesi anlamına geliyor. Aile şirketlerinde; ortada büyük bir varlık var ancak onaylanmış bir değerde ve satılabilir değil!
Türkiye’de şirketlerin yüzde 95’ini aile şirketleri oluşturuyor. Aile şirketleri, milli gelirin yaklaşık yüzde 90’ını üretiyor. TÜİK ve İstanbul Ticaret Odası verilerine göre, aile şirketlerinin yüzde 30’u ikinci, yüzde 12’si üçüncü ve sadece yüzde 3’ü dördüncü kuşağa ulaşabiliyor.
Uzmanlar, aile şirketlerinin sürdürülebilir olması için aile bağlarının güçlü olması, aile anayasasının oluşturulması ya da firmalarını kurumsallaştırması gerektiğini belirtiyor. Ancak bu son derece ezberlenmiş, klişe, küçük bir grup için doğru bir tarif.
Çünkü dünyada, yıllarca bilimsel araştırmalarla belirlenmiş şirket yönetimlerinde olay tam olarak bu değil, "kurumsal yönetim" denilen bir dizi profesyonel ve ticari planlamadan bahsedilmektedir.
Ülkemizde SPK'da bu Uluslararası Kriterlere zorunlu olarak uymak zorunda olan bir düzenleyici kurul olduğu için, halka açılan şirketler bir çok anlamda DOĞRU YÖNETİLEN HALE getiriliyor.
Uzun yıllardır Halka Arz işlemleri yöneten Doğuş Bektaş, halka arz olan şirketleri şöyle tarif etti;
1. Şirket tamamen bağımsız olan bir denetçiden Uluslarası normlarda denetçi raporu temin ediyor.
2. Bu rapor temelindeki geçmiş 3 yıl UFRS görünümlü finansallarla gelecek 10 yıl tahminleniyor.
3. Bu tahminlere göre dünyada kimsenin itiraz etmeyeceği Uluslararası normlarda Fiyat tespit ediliyor, her ortak borsada belirli fiyattan hissesini anında nakde çevirebiliyor.
4. Yönetim Kurulu yapısı, Organizasyonel yapının belirlenen şekillere göre yenilenmesi isteniyor.
5. Mevcut ortaklara, yeni ortak olacaklara, tamamen bağımsız şekilde denetlenmiş her türlü finansal bilgiye ulaşabilme hakkı tanınıyor ki en önemli kısım budur, halka açık olmayan herhangi bir şirkete yatırım yapsanız, hiçbir şekilde mali tablolara ulaşma şansınız olmadığı gibi o mali tablonun da 24 saat içinde her türlü manüplasyona uğrama riski vardır, TTK bu anlamda eksik kalmaktadır.
6. Halka açıldıktan sonra Sermaye vb önemli değişimler, pay değişimleri gibi işlemler özel izinlere ve incelemelere tabidir.
Bu maddeler çerçevesinde Doğuş Bektaş, her şirketin halka arz olacak gibi bu çalışmalar için danışmanlık alması ve bu kriterlere hazır hale gelmesinin şirket ömürlerini uzatacağını belirtti.
2024 yılının ilk yarısında 20 şirket halka arz edildi. Toplam 44 milyar TL şirketlerine kaynak sağladılar. 2023 yılındaysa Borsa İstanbul’da 54 şirket halka arz oldu. Bu şirketlerin önemli bir kısmı aile şirketleri tarafından yönetiliyor.
Türkiye’de gerçekleştirilen halka arzların yaklaşık yüzde 70’i aile şirketlerinden geldi.