20 Nisan 2020 11:22
2008 yılında; ABD'de konut piyasasında başlayan ve finansal piyasaların ardından reel kesime sirayet eden, Birleşmiş Milletler'in “yüzyılın krizi”olarak tanımladığı, IMF'nin ise “dünya ekonomisinin 1930'larda bu yana karşılaştığı en tehlikeli finansal şok" diye ifade ettiği küresel ekonomik kriz üzerinden 12 yıl geçti. Özellikle Korona krizi için de aynı ifadeler, yeni dünya düzeni, hiçbir şey eskisi gibi olmayacak söylemleri sıkça kullanılıyor.
Birçok şeyin değişeceği aşikar olmakla birlikte, 2008'de neler olduğuna bakmak 2020 ve 2021'i analiz etmeye yarayacaktır.
2008'de Dünya genelinde ülkeler toplam 6 trilyon dolar kurtarma paketleri açıklamıştı ve tarihte görülmemiş faiz indirimleri olmuştu.
Uluslararası şirketler ve Kobi'ler 20 milyondan fazla kişinin işine son vermişti.
ABD'nin en büyük Yatırım bankalarından Bear Stearns battı, dev tutsat (mortgage) şirketleri Fannie Mae ve Freddie Mac'e devlet el koydu. Ardından Lehman Brothers iflas bayrağını çekti 620 milyar USD borcuyla ve diğer yatırım bankası Merrill Lynch'e el konuldu.
ABD hükümeti, ülkenin en büyük tasarruf ve kredi bankası Washington Mutual'a el koydu, ardından Wachovia bankasına el koydu. Dünyanın en büyük sigorta şirketlerinden ABD'li AIG de zor durumda olduğunu açıkladı, ABD hükümeti, AIG'nin hisselerinin yüzde 79,9'unun alınmasına karar verdi.
ABD hükümeti, Citigroup'a 40 milyar dolar sermaye desteği verdi.
ABD'de Federal Mevduat Sigorta Fonu (FDIC), 2008'de 23 bankaya el koydu.
İngiltere'de ise ülkenin 3 büyük bankası olan Royal Bank of Scotland (RBS), Halifax Bank of Scotland (HBOS) ve Lloyds TSB'nin devletin garantisinde hisse satışı yapmasına karar verildi. İngiltere'de Bradford & Bingley bankası ve Northern Rock bankasını kamulaştırıldı.
Belçika, Hollanda ve Lüksemburg, mali sıkıntı içindeki Fortis'i kısmen kamulaştırdı, Dexia bankasının kredilerine bir yıl süresince garanti vereceğini açıkladı.
2008'de iflas eden İzlanda'da ise, ülkenin üç büyük bankası olan Kaupthing, Landsbanki ve Glitnir'e el konuldu.
Almanya hükümeti, ülkenin ikinci büyük kredi sağlayıcısı Hypo Real Estate'e 50 milyar avroluk kurtarma planını kabul etti.
İsveç, yatırım bankası Carnegie'ye el koydu.
İsviçre ülkenin en büyük bankası UBS'yi kurtarmak için 52,8 milyar dolarlık paketi hayata geçirdi. Hollanda hükümeti, mali kriz içindeki ING bankasına 10 milyar avroluk devlet desteği sağlamayı kararlaştırdı.
2008'den devam ediyoruz, ABD'de emeklilik fonlarının değeri 2 trilyon dolar eridi.
Güney Kore, bankalara 130 milyar dolar sermaye aktardı. Japonya , biri 295 milyar dolar, diğeri 255 milyar dolar olmak üzere iki adet ekonomiyi teşvik paketi hazırladı.
Tüm bu gelişmeler sonrası GSYH olarak Abd % 0,9, AB %0,6, Japonya %0,5 küçüldü, gelişmekte olan ülkeleri ise en az yüzde 2,7 büyüdü.
Bununla birlikte 2009 yılına gelişmiş ülkelerde işsizlik oranları ciddi artışlarla girdi, gelişmekte olan ülkeler daha hafif atlattı.
Petrolde akıl almaz artış oldu ve tüm zamanların zirvesi olan 147 USD lere çıktı, buna paralel enerji fiyatları yükseldi; yüzde 96 ile Filipinler, yüzde 93 ile Mısır, yüzde 84 ile Endonezya, yüzde 83 ile Kenya, yüzde 81 ile Meksika etkilendi. Gelişmiş ülkelerde ise bu oran İtalya'da yüzde 61, Fransa'da yüzde 59 ve ABD'de yüzde 58 oldu.
SONUÇ
Dünyamız son 100 yılda büyük birçok krizle karşılaşmış, bunların birçoğunda da benzer sonuçlar gerçekleşmiş. Çalışanı en çok ilgilendiren kısmı işsizlik iken işvereni ilgilendiren kısmı borçlanma ve nakit akışı olmuş. Bu dönemde şirketlerimizin çeyrek periyotlarla hedefler ve nakit akış planları yapması, devletin ise teşvik paketleri ile piyasayı rahatlatması beklenir. Mart ve Nisan aylarında sayısız işçi-işveren-kredi teşvikleri ile ötelemeler oldu.
2000-2002 krizi 660 gün sürmüştü, 2007-2008 krizi 490 gün sürdü. Buna göre bir değerlendirme yapılacak olursa, Korona krizi ülkemiz için Mart 10'u başlangıç sayarsak genel kanaat 90 gün sonunda, Haziran 10'da normalleşme ve 3 ay etkilerini düzeltme ile 180 gün sürecek şeklindeydi. Ancak şekline bakılırsa 2 dalga olduğu için, bunun en az 2 katı 360 gün sürmesi ve Mart 2021'de normalleşme beklemek daha mantıklı görünüyor!
Bir anlamda önceki krizler finansal olmakla birlikte bu kriz lojistik ve sağlık merkezli diyebiliriz.
#finansman
#finans
#denetim
#iç denetim
#Davos
#bağımsız denetim
#Financial
#muhasebe
#due dilligence
#bağımsız denetim şartları
#bağımsız denetim kriterleri
#Halka Arz
#Yabancı Yatırım
#Fon
#Özel pazar
#Gelişen İşletmeler Piyasası
#Gip
#Melek Yatırımcı
#venture Capital
#denetim
#sınırlı denetim
#konkordato
#Borsa
#Borsa İstanbul
#Bist
#Spk
#yabancı yatırımcı
#yabancı ortak
#yurtdışı finansman
#yabancı finansman
#refinansman
#finansman savaşları
#ipo
#yeni küresel sistem
#küreselleşme
#globalleşme
#FED
#faiz artışı
#yenilenebilir enerji
#organizasyonel yapılanma
