Borsa kavramının doğuşu, Roma Devletinde Loca şeklinde teşkilatlanmamış şekilde iken, Osmanlı Devletinin Lonca teşkilatını kurararak Esnaf Loncaları adı altında ilk halini almıştır. 1873 yılında İstanbul Esham Borsası Talimatı yayınlanarak kurulmuştur. New York Borsası-Berlin Borsası ve Frankfurt Borsası da Devletler eliyle yakın tarihlerde teşkilatlanmıştır diyebiliriz.
Dünya üzerinde paranın iki önemli merkezi oluştu. Biri New York, diğeri Londra'daki Canary Wharf,
Canary Wharf'ta yaklaşık 140 bin kişi çalışıyor.
Barclays, Citigroup, Clifford Chance, Credit Suisse, Infosys, Fitch Ratings, HSCB, J.P. Morgan, KPMG, Met Life, Moody's, Morgan Stanley, RBC, Skadden, State Street ve Thomson Reuters gibi devler yanında, hizmet şirketleri ve medya şirketleri de var.
Londra Borsası 1875'de kuruldu, Avrupanın en büyük Dünyanın 4. büyük borsasıdır. Kendine has özellikleri olan, 36 üyesi tarafından denetime açılan ilk Borsadır diyebiliriz. Büyüklük olarak karşılaştırma yapmak anlamında Borsa Piyasa Değerleri şöyledir:
1. New York Borsası, 19 Trilyon USD
2. Nasdaq, 7 Trilyon USD
3. Tokyo Borsası, 4,5 Trilyon USD
4. Londra Borsası, 4,4 Trilyon USD
5. Shangay Borsası, 3,3 Trilyon USD
.
.
35. Borsa İstanbul, 0,22 Trilyon USD
Buna göre piyasa değeri olarak Shangay Borsası, Borsamızdan 15 kat, New York Borsası ise 85 kat daha büyüktür.
Kategorik olarak 4 çeşit borsa var diyebiliriz ürün türüne göre:
Ticari Mal Borsası
Hisse Senetleri ve Değerli Kağıtlar Borsası
Yabancı Para Döviz Borsası
Hizmetler ve Türevler Borsası
Londra Borsası belirli ürünlerde Dünyanın en önemli Borsasıdır. Borsalar arası anlaşmalara göre Londra Borsası yine Ticari Mal fiyatlarında öncü olmaya devam etmeyi ve pozisyonunu korumayı hedeflemektedir. Avrupa Birliğinden çıkılması Londra Borsasına bu anlamda pek bir değişiklik getirmeyecek diyebiliriz.
Nitekim 2015 yılında Borsa İstanbul ve Londra Borsası “Türev Ürünler” ve “BIST Endeksleri Ortaklığı” anlaşmalarını imzalamıştı.
SONUÇ:
Burada önemli olan temel anlamda 2. Dünya Savaşından sonra birleşmiş büyük Avrupa anlayışının, ayrılmış daha kontrollü devletler modeline döndüğü gerçeğidir. Finans açısından da ticari açıdan da ülkeler kendi dinamiklerine dönecek, daha kontrollü, daha detaylı hesaplamalar yapacaktır. Ülke olarak hesaplamamız gereken; 1. Dünya Savaşını da başlatan sebeplerle oluşturulan yeni dünya sistemi, 2. Dünya Savaşından sonra neredeyse eksiksiz uygulanmış iken, şimdi oluşturulacak ikinci 100 yıllık sistemin içinde yer almak olmalıdır.
Bu sistemi de geçmişiyle ve her yönüyle bilemezsek, bunun üzerinde çok farklı zaviyelerden ve çok detaylı araştırmalar/analizler yapamazsak, ne kurumlarımızı ne milletimizi ne de devletimizi buna hazırlamak kolay olmayacaktır.
"Cevap çok uzun olduğu zaman doğrular gizli kalır."